او، در آن روزگار فقدان درایت و مدیریت عادلانه و انسانی، از اصل ایجاد انگیزه در کارکنان و همکاران بهره می جست، که پیامبر در مقام حق شناسی از بخشش و بزرگ منشی او در این راه چنین فرمود:
»ما رأیت من صاحبة لأجیر خیرا من خدیجة، ما کنا نرجع أنا و صاحبی الا وجدنا عندها تحفة من طعام تخبائه لنا؛«(1)
من مدیر و کارفرمایی پرمهرتر و حق شناس تر و بهتر از خدیجه نسبت به کارکنان و کارگزاران و همکارانش را ندیدم. هرگاه من و دوستم پس از کار، نزد او می رفتیم، می دیدیم غذای گوارایی را که به اشاره ی او برای ما آماده شده بود، آن را به ما هدیه می نمود و با کارگزاران و زیردستان بزرگ منشانه و انسانی رفتار می کرد.(2)
1) بحار/ ج 16/ ص 10.
2) و با این اندیشه و بینش و منش مترقی است که در خانه و در آغوش مهر و فکرش دختری خداجو و بشردوست و مردمخواه، بسان فاطمه علیهاالسلام می پرورد که نمونه ی دگردوستی و محروم نوازی است؛ برای نمونه:1. «سلمان» آورده است که: ریحانه ی پیامبر را دیدم که خود به کمک آسیای دستی برای تهیه ی نان، دانه ها را آرد می کند و اثر کار و تلاش، بر دستانش برجای مانده است. پس از نثار درود بر او، گفتم: دخت ارجمند پیامبر! در حالی که خدمتگزار خانه ات در کنار شماست، چرا خود را به زحمت می افکنید و این کارها را به او نمی سپارید؟او در پاسخ، به رهروی آگاهانه و خالصانه از پیامبر خدا توجه داد و فرمود:»أوصانی رسول الله أن تکون الخدمة لها یوماً ولی یوماً فکان أمس یوم خدمتها والیوم خدمتی!» بحار/ ج 43/ ص 76؛ عوالم/ ج 11/ 205؛ مجموعه ی ورام/ ج 2/ ص 230. پیامبر خدا به من سفارش کرد که کارهای خانه را با خدمتگزار خانه ام تقسیم کنم و بر اساس این تقسیم کار عادلانه و انسانی، یک روز او کارهای خانه را انجام می دهد و روز دیگر من! دیروز نوبت او بود و اینک امروز نوبت من است.2. و نیز در این مورد آورده اند که روزی پیامبر به خانه ی دخت ارجمندش رفت و او را در حال کار و تلاش دید، اما «فضه«، شاگرد و خدمتگزار خانه ی او را در حال استراحت!دلیل آن را پرسید، که فاطمه پاسخ داد:»یا رسول الله! علی یوم و علیها یوم؛» احقاق الحق/ ج 10/ ص 277.ای پیامبر خدا! کارهای منزل را به گونه ای عادلانه تقسیم کرده ام که بر اساس آن، یک روز کار خانه را من انجام می دهم و یک روز او!چرا که ریحانه ی ارجمند پیامبر سمبل عدل و انصاف و آزادگی و بشردوستی در همه ی زندگی پرافتخار خویش بود و با آشنا و بیگانه، دوست و دشمن، توانمند و ناتوان، بر اساس عدل و داد و مهر و بشردوستی رفتار می کرد؛ درست همان گونه که قرآن و پیامبر و تربیت خانه و منش مترقی امام ارجمندش نشانگر آن است.3. و نیز از آن بانوی پر تلاش و انسان دوست آورده اند که در مورد کار و کوشش خویش در تدبیر امور خانه و زندگی مشترک، به پیامبر خدا چنین گزارش نمود:»یا رسول الله! لقد مجلت یدای من الرحی، اطحن مرة، و أعجن مرة؛«ای پیامبر خدا! به منظور اراده ی شایسته ی امور خانه و شئون خانواده، دو دست من بر اثر گرداندن سنگ آسیا پینه بسته است، چرا که یکبار دانه ها را آرد می کنم، و یک بار خمیر، تا نان فراهم آورم. بهجة قلب المصطفی / ج 1 / ص 274.4. امام صادق آورده است که: پیامبر خدا دختر فرزانه اش را دید که با پوشیدن لباس کار، با یک دست دانه ها را آسیا می کند و با دست دیگر، فرزندش را شیر می دهد. از دیدن آن منظره، باران اشک فروبارید و فرمود: دخترم! تلخی دنیا را بچش تا شیرینی نعمت های آخرت را دریابی.او گفت: من خدا را به خاطر نعمت های بی کرانش سپاس می گویم، و آن گاه بود که این آیه فرود آمد که:»و لسوف یعطیک ربک فترضی» ضحی / آیه ی 5.و به زودی پروردگارت آن قدر نعمت ارزانی دارد که شادمان گردی. بحار / ج 43 / ص 86؛ عوالم العلوم / ج 11، ص 267؛ نورالثقلین / ج 5/ ص 595.
