پیامبر گرامی ـ که به گواهی قرآن، دقیق و سنجیده و بدون گزافه و کاستی، وصف و نقد می گردد ـ در سخنی کوتاه فرمود:
»ان الله اختار من النساء اربع: مریم و آسیة و خدیجة و فاطمة؛«(1)
خدای فرزانه از میان زنان نواندیش و مدیر و تاریخساز، چهار زن را برگزید و الگو و نمونه ی درخشان تاریخ زن و مرد قرار داد. اینان عبارتند از: مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه علیهاالسلام.
و نیز هنگامی که به مناسبتی از خدیجه علیهاالسلام سخن به میان آمد، فرمود:
»خدیجة و این مثل خدیجة؟ صدقتنی حین کذبنی الناس، و وازرتنی علی دین الله، و أعانتنی علیه بمالها…«(2)
از «خدیجه» سخن گفتید؟ کجا همانند آن بانوی خرد و پروا پیدا می شود؟ او بود که در آن شرایط بحرانی ـ که مردم در دعوت توحیدی و آزادیخواهانه ی من، مرا دروغگو می انگاشتند ـ با شهامت و ابتکار و راستی و درستی، مرا در دعوت و در زندگی ام گواهی کرد، در راه دین
خدا و پیشرفت آن، بار گران وزارت و یاری و همراهی مرا با درایت و توانمندی به دوش کشید، و با دارایی و امکانات و اعتبار بسیار خویش مرا در راه هدف های خدایی و انسانی مدد رساند، و آن گاه خدا به من فرمان داد که به او بشارت دهم که به پاس رنج و تلاش و مدیریت و فداکاری هایش، خدا در بهشت پرطراوت و زیبا، خانه ای از گوهری گرانبها برای او ساخته است؛ خانه ی پرشکوه و وصف ناپذیری که در آن، نه ناآرامی و هیاهویی خواهد بود و نه رنج و دردی.
و نیز فرمود:
»أربع نسوة سیدات سادات عالمهن: مریم بنت عمران، و آسیة بنت مزاحم، و خدیجة بنت خویلد، و فاطمة بنت محمد صلی الله علیه و آله…«(3)
چهار زن نواندیش و ستم ستیز و عدالت خواه در زندگی خویش به گونه ای با درایت و شهامت درخشیدند که سالار زنان روزگار شدند: مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه…
و نیز فرمود:
»اشتاقت الجنة إلی أربع من النساء: مریم بنت عمران، و آسیة بنت مزاحم، زوجة فرعون و هی زوجة النبی فی الجنة، و خدیجة بنت خویلد، زوجة النبی فی الدنیا و الآخرة، و فاطمة بنت محمد؛«(4)
بهشت زیبای خدا در شور و شوق چهار بانوی با معنویت و آزادیخواه است، که عبارتند از: «مریم«، دختر پاک منش عمران؛
»آسیه«، دختر ستم ستیز «مزاحم» و همسر استبدادگر عصر موسی، فرعون که در بهشت زیبای خدا به همنشینی پیامبر مفتخر خواهد شد؛ «خدیجه«، دخت نواندیش و کمال جوی حجاز، که در این جهان و جهان دیگر همسر و همراه پیامبر است؛ و دیگر فاطمه، دخت سرفراز محمد صلی الله علیه و آله.
و نیز فرمود:
»فضلت خدیجة علی نساء أمتی کما فضلت مریم علی نساء العالمین؛«(5)
همان گونه که مریم بر زنان جهان برتری داده شد، خدیجه نیز بر زنان جامعه و امت من برتری داده شد.
و نیز «طبرسی» مفسر بزرگ قرآن آورده است که فرمود:
»کمل من الرجال کثیر و لم یکمل من النساء الا اربع:
آسیة بنت مزاحم، امرأة فرعون، و مریم بنت عمران، و خدیجة علیهاالسلام بنت خویلد، و فاطمة علیهاالسلام بنت محمد صلی الله علیه و آله؛«(6)
بسیاری از مردم در زندگی به سوی کمال اوج گرفتند، اما از میان زنان، این چهار زن، نمونه ی رشد و اوج و سرمشق کمال و نواندیشی و آزادیخواهی هستند: آسیه، مریم، خدیجه و فاطمه.
و نویسنده ی تفسیر «قرطبی» آورده است که فرمود:
»أفضل نساء أهل الجنة خدیجة بنت خویلد و فاطمة بنت محمد و آسیة
بنت مزاحم و مریم بنت عمران؛«(7)
برترین و پرفضیلت ترین زنان بهشت اینانند: خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم.
و نیز آورده اند که پیامبر خطاب به آن بانوی معنویت و کمال فرمود:
»یا خدیجة! أنت خیر أمهات المؤمنین و أفضلهن، و سیدة نساء العالمین؛«(8)
هان ای خدیجه! تو بهترین مادر توحیدگرایان و آزادیخواهان و برترین آنان هستی، و تو سالار زنان گیتی می باشی.
و باز روایات رسیده بیانگر آن است که پیامبر گرامی به هنگام دریافت دستور خدا برای انجام یک برنامه ی چهل شبانه روزی پرستش و نیایش، به یار زندگی اش پیام فرستاد که:
»فلا تظنی یا خدیجة الا خیراً، فان الله عزوجل لیباهی بک کرام ملائکته کل یوم مرارا«(9)
ای خدیجه! هرگز چنین مپنداری که دوری گزیدن من از خانه برای یک برنامه ی ویژه ی عبادی و عرفانی، به خاطر کدورت از خانه و خانواده است؛ نه، بلکه حقیقت این است که پروردگارم مرا به این کار فرمان داده است، و من تنها به انجام دستور می اندیشم و بس؛ از این رو
این دوری گزیدن را جز به نیکی و خیر مپندار، چرا که خداوند هر روز چندین مرتبه به وجود شایسته ی تو بر فرشتگان گرانمایه اش مباهات می کند.
و نیز آورده اند که فرمود: فرشته ی وحی نزد من آمد و گفت: هان ای پیامبر خدا! این خدیجه است که بنده ی پراخلاص بارگاه خداست. هنگامی که نزدت آمد، سلام پروردگارت را به او برسان و به او مژده ده که در بهشت پرطراوت و زیبای خدا، سرایی شکوهبار در درون گوهری بزرگ و ناب برای او آماده است؛ سرایی که هیچ رنج و ناآرامی در آن نخواهد بود؛
»فاقرأ علیهاالسلام من ربها و منی و بشرها ببیت فی الجنة من قصب لا صخب و لا نصب.«(10)
1) فروغ آسمان حجاز خدیجه علیهاالسلام / ص 25 از همین قلم کتاب برگزیده ی سال 1384.
2) بحار / ج 43 / ص 130 به نقل از: فروغ آسمان حجاز خدیجه علیهاالسلام / ص 259 از همین قلم.
3) تفسیر روح المعانی / ج 3 / ص 155؛ در المنثور ذیل آیه ی 42 از آل عمران.
4) بحار / ج 43 / ص 53 ـ 54.
5) تفسیر تبیان / ج 2 / ص 455.
6) ترجمه ی مجمع البیان / ج 28 / ص 1101 / به همین قلم؛ الکشاف / ج 4 / ص 573.
7) تفسیر قرطبی/ ج 2/ ص 1325؛ بحارالأنوار / ج 43/ ص 9.
8) الأنوار الساطعة من الغراء الطاهرة / ص 7.
9) بحارالأنوار / ج 16/ ص 78؛ عوالم العلوم/ ج 11 / ص 41؛ فاطمة الزهراء علیهاالسلام من المهد إلی اللحد / ص 32.
10) بحار/ ج 16 / ص 7؛ صحیح بخاری/ ج 15/ ص 112؛ اسدالغابه/ ج 5/ ص 438.
