واژه ی عبادت ـ که در فارسی به مفهوم پرستش آمده ـ بر دو بخش است: عبادت به مفهوم گسترده، و عبادت به مفهوم ویژه.
1. عبادت به مفهوم نخست، عبارت است از هر چیزی که در قلمرو اندیشه و سخن و منش و عمل، انسان را به خدا نزدیک سازد؛ همه ی اینها در نگرش دینی، پرستش خداست و انسان را در جهت هدف آفرینش جهت می دهد و به خدا نزدیک می سازد.
2. اما عبادت و پرستش به مفهوم خاص، عبارت از نماز، روزه، حج، زکات و دیگر اموری است که بر مردم آگاه روشن است.
قرآن هدف نهضت های توحیدی را پرستش خالصانه ی خدا و آراستگی به منش مورد نظر او و زندگی آراسته به عدالت و آزادگی و سبک مطلوب و محبوب او می نگرد؛ «و لقد بعثنا فی کل أمة رسولاً أن اعبدوا الله واجتنبوا الطاغوت«(1)
و جالب است که در زندگی پرافتخار خدیجه هر دو مفهوم پرستش و عبادت جلوه گر بود.
زندگی درس آموز او، از آغاز تا آشنایی با پیامبر و از پیشگامی در اسلام و ایمان تا واپسین لحظات زندگی، عبادت و نیایش بود. عملکرد درخشان او از غذادادن به محرومان تا آب رساندن به بینوایان؛ از ایثار در راه خدا تا فرهنگ سازی و آموزش مقررات و آداب زندگی به مردم؛ از به دوش کشیدن بار مسئولیت اداره ی خانه ی خود و پیامبر تا پارسایی و ساده زیستی و تحمل محرومیت ها برای آسایش مردم و پیشرفت اسلام و هماهنگی با پیشوای آزادی؛ از همسرداری نمونه تا دفاع قهرمانانه از آیین او، از تحمل رنج ها، فشارها، محاصره ها، تبعیدها و
شکنجه ها که پس از اعلام آشکار دعوت پیامبر از سوی استبداد مکه و به خاطر دفاع از آزادی و امنیت مردم نواندیش و بی پناه بر او وارد آمد؛ همه ی اینها را خدیجه علیهاالسلام به خاطر پرستش خدا و تقرب به او به جان خرید، و تازه اینها غیر از نماز و نیایش های شبانه ی او با خداست.
او مفهوم پرستش و ارزش واقعی عبادت و نقش رابطه ی گرم و عاشقانه با خدا و گام سپردن در شاهراه هدف آفرینش را در مفهوم گسترده و خاص آن، به همان اندازه که آفریدگارش را شناخته بود، درک می نمود؛ از این رو جای شگفتی ندارد که از راز و نیاز و عبادت، لذت روحی ببرد. شگفت انگیز نیست که از ایستادن در برابر خدا به آرامش دل برسد. شگفت انگیز نیست که در برابر پروردگارش آن سان فرونی نماید و از سجده و قیام احساس خستگی نکند. آری، او چنین پرستشگر با معنویتی است که خدا بر بندگی او مباهات می کند؛ «… فان الله لیباهی بک کرام ملائکته کل یوم مراراً.«(2)
1) نحل / 36.
2) بحار / ج 16 / ص 78؛ فاطمة الزهراء علیهاالسلام من المهد الی اللحد / ص 32.
