در شهر مکه مکرَّمه، در سرزمین حجاز، قلب اسلام و زادگاه وحی، در دامن طبیعتی سرشار از صفا و سادگی، در خانه و خانواده‌ای فرهنگ ساز و تحول خواه و نواندیش و بیگانه با جهل و جنون و ناسازگار با آداب و رسوم خرافی و به دور از آفت واپس گرایی و دنباله روی جامعه و روزگار خویش، دختری زیبا چهره و سپید بخت دیده به جهان گشود.
آری، در آن شرایط تیره و تار در آن جامعه بسته و تاریک فکر دختری دیده به جهان گشود، که در زندگی پرفراز و نشیب و تاریخ سازش نشان داد که دلی به شفافی آینه‌ی صاف، اندیشه‌ای به جوشانی آب جوشان زمزم، و فطرتی به زلالی آبشارهای بلند و زیبا و پاک و دور از دسترس داشت.
پس از ولادت این دخت ارجمند، خاندان دگراندیش و دگرباور و دگر آیین و دگرخواه او، برخلاف رسم سیاه و منحطّ زمانه ـ که مژده‌ی ولادت فرزند دختر را بر نمی‌تافت، و از سر شرم و غیرت دروغین و احمقانه، نوزاد بی گناه و دوست داشتنی را، به جای آغوش گرم و پرمهر مادر و پدر، با تاریک اندیشی و قساوت بهت آوری او را به آغوش خاک سرد و تیره می‌سپرد:
» وَ إذا بُشِّرَ أحَدُهُم بِالاُنثَی ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدّاً وَ هُوَ کَظیمٌ – یتَوارَی مِنَ القَومِ مِن سُوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أیمسِکُهُ عَلی هُونٍ أم یدُسُّهُ فِی التُّرابِ؛ ألا ساءَ ما یحکُمُونَ » (1)
«و هنگامی که یکی از آنان به ولادت دختری نوید داده شود، در حالی که از غم و اندوه آکنده است، چهره‌اش از فرط ناراحتی سیاه می‌گردد – به خاطر نوید بدی که به او داده شده است، از مردم نهان می‌گردد و به فکر می‌رود که آیا با تحمّل خفّت و خواری، او را نگاه دارد، یا در دل خاک نهانش کند؟ هان! به هوش باشید که چه بد است آنچه آنان داوری می‌کنند!».
مقدم وی را خیر مقدم گفتند، آمدنش را گرامی داشتند، و به خاطر آن نو رسیده‌ی عزیز، ضمن تبریک ولادت او به پدر و مادرش، «خُویلد» و «فاطمه»، در همان مراسم ساده و با روح جشن ولادت و نامگذاری، نام نو رسیده‌ی خاندان خویش را «خدیجه»، به مفهوم «بریده و گسسته و بیگانه‌ی از ناپسندی ها و نازیبایی ها و نارواها» برگزیدند.
تاریخ عرب و حجاز هنگامه‌ی این ولادت و این رویداد تاریخی و ماندگار را، چیزی در حدود سه، یا فراتر از سه دهه پیش از طلوع اسلام و انگیزش محمّد صلی الله علیه و آله و سلم از سوی پروردگار کعبه را نشان می‌دهد. (2)
بسیاری از مورّخین و محدّثین، با استناد به اینکه – طبق قول مشهور- حضرت خدیجه سلام الله علیها در وقت ازدواج با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پانزده سال از آن حضرت بزرگتر بوده، حدس می‌زنند که ولادت آن بانو نیز- طبق همین اختلاف سنی – بایستی پانزده سال قبل از سال ولادت رسول اکرم صلی الله علیه و آله یعنی «عام الفیل»، بوده باشد. (3)
1) سوره‌ی نحل، آیات 58 و59.
2) فروغ آسمان حجاز، علی کرَمی فریدنی، ص31-33.
3) الانوار الساطعة من الغَرّاء الطاهرة، غالب السّیلاوی، ص22؛ أعیان الشیعة، سید محسن امین عاملی، ج 6 ، ص308.
