در شهر مکه مکرَّمه، در سرزمین حجاز، قلب اسلام و زادگاه وحی، در دامن طبیعتی سرشار از صفا و سادگی، در خانه و خانواده ای فرهنگ ساز و تحول خواه و نواندیش و بیگانه با جهل و جنون و ناسازگار با آداب و رسوم خرافی و به دور از آفت واپس گرایی و دنباله روی جامعه و روزگار خویش، دختری زیبا چهره و سپید بخت دیده به جهان گشود.
آری، در آن شرایط تیره و تار، در آن جامعه بسته و تاریک فکر، دختری دیده به جهان گشود که در زندگی پرفراز و نشیب و تاریخ سازش نشان داد که دلی به شفافی آینه‌ی صاف، روحی به جوشانی آب جوشان زمزم، و فطرتی به زلالی آبشارهای بلند و زیبا و پاک و دور از دسترس داشت.
پس از ولادت این دخت ارجمند، خاندان دگراندیش و دگرباور و دگر آیین و دگرخواه او، برخلاف رسم سیاه و منحطّ زمانه ـ که مژده‌ی ولادت فرزند دختر را بر نمی‌تافت، و از سر شرم و غیرت دروغین و احمقانه، نوزاد بی گناه و دوست داشتنی را، به جای آغوش گرم و پرمهر مادر و پدر، با تاریک اندیشی و قساوت بهت آوری او را به آغوش خاک سرد و تیره می‌سپرد:
» وَ إذا بُشِّرَ أحَدُهُم بِالاُنثَی ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدّاً وَ هُوَ کَظیمٌ * یَتَوارَی مِنَ القَومِ مِن سُوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أیُمسِکُهُ عَلی هُونٍ أم یَدُسُّهُ فِی التُّرابِ؛ ألا ساءَ ما یَحکُمُونَ » (1)
» و هنگامی که یکی از آنان به ولادت دختری نوید داده شود، در حالی که از غم و اندوه آکنده است، چهره اش از فرط ناراحتی سیاه می‌گردد – به خاطر نوید بدی که به او داده شده است، از مردم نهان می‌گردد و به فکر می‌رود که آیا با تحمّل خفّت و خواری، او را نگاه دارد، یا در دل خاک نهانش کند؟ هان! به هوش باشید که چه بد است آنچه آنان داوری می‌کنند! «.
مقدم وی را خیر مقدم گفتند، آمدنش را گرامی داشتند، و به خاطر آن نو رسیده‌ی عزیز، ضمن تبریک ولادت او به پدر و مادرش، «خُویلد» و «فاطمه»، در همان مراسم ساده و با روح جشن ولادت و نامگذاری، نام نو رسیده‌ی خاندان خویش را «خدیجه»، به مفهوم «بریده و گسسته و بیگانه‌ی از ناپسندی ها و نازیبایی ها و نارواها» برگزیدند.
تاریخ عرب و حجاز هنگامه‌ی این ولادت و این رویداد تاریخی و ماندگار را، چیزی در حدود سه، یا فراتر از سه دهه پیش از طلوع اسلام و انگیزش محمّد صلی الله علیه و آله و سلم از سوی پروردگار کعبه، نشان می‌دهد. (2)
بسیاری از مورّخین و محدّثین، با استناد به اینکه – طبق قول مشهور- حضرت خدیجه سلام الله علیها، در وقت ازدواج با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، پانزده سال از آن حضرت بزرگتر بوده، حدس می زنند که ولادت آن بانو نیز- طبق همین اختلاف سنی – بایستی پانزده سال قبل از سال عام الفیل (سال ولادت رسول اکرم صلی الله علیه و آله) بوده باشد. (3)
1) سوره نحل، آیات 58 و59.
2) فروغ آسمان حجاز، علی کرَمی فریدنی، ص31-33.
3) الانوار الساطعة من الغَرّاء الطاهرة، غالب السّیلاوی، ص22، به نقل از: بحارالانوار، ج16، ص12؛ کشف الغُمَّة، إربلی، ج 1، ص13؛ أعیان الشیعة، سید محسن امین عاملی، ج 6 ، ص 308؛ الاستیعاب، ابن عبد البَرّ، ج1، ص35.
