خدیجه سلامُ اللهِ عَلَیها دختر خُوَیلِد (مُصَغَّر خالد) بن اَسَد بن عبد العُزَّی بن قُصَیِّ بن کِلاب بن مُرَّة بن کَعب بن لُؤَیِّ بن غالب بن فِهر بن مالک بن نَضر بن کِنانَة، اوّلین زوجه رسول خدا صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ، که از مقایسه سلسله نسب وی با سلسله نسب آن حضرت صلی الله علیه و آله: محمّد بن عبدِاللهِ بن عبدالمطَّلب بن هاشم بن عبد مَناف بن قُصَیّ… می‌توان اشتراک این دو بزرگوار را در اجداد خود، از قُصَیّ تا عدنان، به وضوح دریافت. به عبارت دیگر، چون عبد مَناف و عبد العُزَّی با هم برادر بوده اند، رسول خدا صلی الله علیه و آله و خدیجه کبری سَلامُ اللهِ عَلَیها به این اعتبار، نوه عموی یکدیگر بوده و خویشاوندی نزدیکی میان ایشان برقرار بوده است. قابل ذکر است که انتساب خدیجه به قُصَیّ بن کِلاب، در مقایسه با رسول خدا صلی الله علیه و آله یک نسل جلوتر بوده و او را به عنوان جدّ سوّم خدیجه می‌شناسند؛ در حالی که قصیّ جدّ چهارم رسول اکرم صلی الله علیه و آله بوده است. در سلسله انساب این دو همسر بزرگوار، نام «نَضر بن کِنانَة» آمده که احتمالاً اوّل کسی است که به نام «قُرَیش» خوانده شده است.
سهیلی می‌نویسد:
خویلد بن اسد همان است که با «تُبَّع آخر» از شاهان یمن، آن هنگام که قصد داشت حجرالاسود را با خود به یمن ببرد، درگیر شد و او را از این کار بر حذر داشت؛ و سرانجام تُبَّع، در اثر رعبی که در عالم رؤیا بر او عارض شد، از این کار منصرف گردید. (1)
به استناد شواهد تاریخی، ظاهراً خُوَیلِد بن اسد، پدر خدیجه سَلامُ اللهِ عَلَیها، عِلاوَه بر او فرزندان دیگری نیز داشته، که در این میان، شهرت «عَوّام» از همه بیشتر است، که نام او به واسطه پسرش زُبَیر بن العَوّام نزد همه شناخته شده می‌باشد. میان برادران خُوَیلِد نیز،»نَوفَل» از شهرت خاصّی برخوردار است؛ چراکه به گفته مورّخین، فرزند او و پسرعموی خدیجه سَلامُ اللهِ عَلَیها ، «وَرَقَة بن نَوفَل» در مقطعی از زندگانی مشترک رسول خدا صلی الله علیه و آله و خدیجه کبری نقش خاصّی را ایفا نموده است. وَرَقة بن نَوفَل بن اسد کتابها را مطالعه می‌کرد و به سخنان اهل تورات و انجیل گوش فرا می‌داد. او چون از جریان بعثت رسول الله صلی الله علیه و آله آگاه شد، به حضور آن حضرت شتافت و گفت: سوگند به آن که جانم در دست اوست، تو پیامبر این امتی و ناموس اکبر (جبرئیل) پیش تو آمده است، همانگونه که نزد موسی نیز آمده بود. مردمان تو را تکذیب کنند و آزار رسانند و از شهر و دیارت بیرون کنند و با تو بجنگند. اگر من آن روز را دریابم، خدای را یاری کنم. آنگاه سرش را به نزدیک سر حضرت رسول صلی الله علیه و آله آورد و بر سر نازنینش بوسه زد. (2)
وَرَقة بن نَوفَل سفارش‌های جالبی به خدیجه دارد که حضرت صادق علیه السلام در روایتی آنها را بازگو فرموده است. (3)
سایر برادران خویلد، مانند حبیب و حارث که همه فرزندان «اَسَد» بوده اند، شهرت «نوفل» را ندارند.
جد خدیجه، اسد بن عبد العُزَّی، از جمله اعضای پیمان معروف «حِلف الفُضول» بود (4) و چنانکه گفته اند:
این پیمان شریفترین و بهترین پیمانی است که در زمان جاهلیت برای گرفتن حق مظلوم از ظالم منعقد شده بود.
نام مادر خدیجه سَلامُ اللهِ عَلَیها نیز فاطمه بوده است، که سلسله نسَب او را چنین آورده‌اند: فاطِمَة ُ بِنتُ زائِدَة َ بن ِ الاَصَمّ بن هَرِم، یا: هِرم، بن رَوَاحَة بن حُجر، یا: صَخر، بن عَبد بن مَعیص بن عامِر بن لُؤَیّ بن غالب بن فِهر بن مالک. این سلسله از «لُؤَیّ» با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و دیگر هاشمیان مشترک می‌شود. (5)
1) الرَّوضُ الاُنُف، ج 2 ، ص 239.
2) سیرة ابن هِشام، ج 1 ، ص 238.
3) بنگرید به: اَمالِی شیخ طوسی، ص302، المجلس الحادی عشَرَ (مجلس11).
4) البدایة و النهایة، ج2، ص293.
5) دایرة المعارف تشیّع، ج 7، ص96- حرف خ – مدخل «خدیجه».
