در روز 14 ذیحجه یا شب آن، در سال هفتم هجرت، فدک توسط شخص رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به حضرت زهرا سلام الله علیها بخشیده شد، و حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلّم بر این بخشش شاهد گرفتند (1). قول دیگر در این باره 15 رجب است. (2)
بعد از فتح خیبر، جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد:
» وَ آتِ ذا القـُربَی حَقـَّهُ » (3)
» حق خویشان را به آنان بده «.
پیامبر صلی الله علیه و آله پرسید:
» منظور چه کسانی هستند، و این حق، کدام است؟ «
جبرئیل از طرف خداوند عرضه داشت:
» فدک را به فاطمه علیهاالسلام عطا کن «.
پیامبر صلی الله علیه و آله به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود:
» خداوند فدک را برای پدرت فتح کرد و چون لشکر اسلام آن را فتح نکرده، مخصوص من است. خداوند دستور داده آن را به تو بدهم. از سوی دیگر، مَهریّه‌ی مادرت «خدیجه سلام الله علیها» بر عهده پدرت مانده، و پدرت در قبال مهریه مادرت و به دستور خداوند، فدک را به تو عطا میکند. آن را برای خود و فرزندانت بردار و مالک آن باش «.
حضرت زهرا سلام الله علیها عرض کرد:
» تا شما زنده اید بر من و مال من صاحب اختیار هستید «.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
» ترس آن را دارم که نا اهلان تصرف نکردن تو را در زمان حیاتم، بهانه‌ای قرار دهند و بعد از من آن را از تو منع کنند «.
حضرت صدیقه سلام الله علیها عرض کرد:
» آن گونه که صلاح میدانید عمل کنید «.
پیامبر صلی الله علیه و آله امیرالمومنین علیه‌السلام را فرا خواند و فرمود:
» سند فدک را به عنوان بخشوده و اِعطایی پیامبر بنویس و ثبت کن «.
علی علیه‌السلام آن را نوشت و پیامبر صلی الله علیه و آله و امّ اَیمَن شهادت دادند و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
«ا مّ اَیمَن زنی از اهل بهشت است «.
و تا زمان حیات رسول خدا صلی الله علیه و آله وکلای حضرت زهرا سلام الله علیها در آن سرزمین بودند. (4)
بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله مأموران ابوبکر به دستور او نماینده حضرت صدیقه سلام الله علیها را از فدک اخراج کردند و ملک آن را غصب نمودند و درآمد آن را به طور کامل برای مخارج حکومت غاصبانه خود صرف کردند.
حضرت صدیقه سلام الله علیها همان نوشته و سند فدک را که پیامبر صلی الله علیه و آله به امیرالمومنین علیه‌السلام فرمودند و آن حضرت ثبت کرد، عیناً نزد ابوبکر آورد، ولی ابوبکر نه سند را قبول کرد و نه شاهدان را. (5)
بعد از 15 روز که از شهادت پیامبر صلی الله علیه و آله گذشته بود، حضرت صدیقه شهیده سلام الله علیها همراه با جمعی از زنان بنی هاشم به مسجد تشریف بردند و خطبه ای ایراد فرمودند که دریایی از معارف، حقایق بلاغت و فصاحت و شرایع اسلامی در آن است. ابوبکر نامهای دالّ بر بازگرداندن آن به حضرت نوشت، ولی هنگامی که فاطمه زهرا سلام الله علیها آن سند را در دست داشت و به منزل باز می‌گشت با عُمَر روبرو شد و او نوشته ابوبکر را با جسارت به ساحت ملکوتی حضرت از او گرفت. (6)
1) بحار الانوار، ج 95، ص 189. مستدرک سفینة البحار، ج 2، ص 216.
2) مَسارّ الشّیعة، شیخ مفید، مکتبه‌ی بصیرتی- قم، ص35؛ مصباح المتهجّد، شیخ طوسی، تصحیح اسماعیل انصاری، ص742؛ مصباح کفعمی، نشر شریف رضی- قم، ج 2، ص 598.
3) سوره‌ی اِسراء، آیه‌ی 26.
4) الکافی، ج1، ص543. مناقب آل ابی طالب، ج1، ص187. بحارالانوار، ج29، ص110، 115، 118؛ ج48، ص158.
5) بحار الانوار، ج 21، ص 22 – 25؛ ج 29، ص 105 و 123.
6) تقویم شیعه، عبدالحسین نیشابوری، 371.
