موهبت خرد و خردمندی و خردورزی راستین، یعنی نگرش متفکرانه بر پدیده های آفرینش و شناخت روابط و پیوندهای آنان؛ یعنی تعمق در سازمان وجود خویش و شناخت خویشتن؛ یعنی شناخت طبیعت و استخدام آن؛ یعنی هدفداری و هدف شناسی و آراستگی به ارزش ها و پیراستگی از ضد ارزش ها؛ یعنی اوج گرفتن به بندگی خدا و ساختن شایسته و بایسته ی دنیا و آخرت براساس حق و عدل و برابری و ایثار و فداکاری؛ «ألعقل ما عبد به الرحمن واکتسب به الجنان.»
اگر خرد بدین معناست، بانوی بزرگ جهان عرب، خردمندترین بانوی روزگار بود، و این وصف و ویژگی در سراسر زندگی اش نمایان است.
او در پرتو خرد خدادادی و درک بلند خویش به جایی پرکشید که
نخستین بانوی توحیدگرا گشت، و هم سنگر و هم راز و غمخوار و مشاور پیامبر و مددکار و وزیر کارآمد و فداکار او؛ و هستی خویش را خردمندانه برای ساختن دنیا و آخرت خویش پای حق ریخت.
او در راه هدف مقدس و شایسته ی خویش، جهاد و فداکاری می کرد، پیامبر را دلداری می داد، به او امید می بخشید، او را دلگرم می ساخت و در برابر فشار و بی مهری و خشونت دشمن، پناهش می داد و غرق مهرش می ساخت و مدیر داخلی کانون گرم و نورانی و باصفایی بود که محمد صلی الله علیه و آله و سلم از آن سنگر، به تسخیر کشور دل ها و جان ها به فرمان خدا کمر همت بسته بود.
و بدین جهت، مشاور آگاه و وزیر خردمند و خیرخواه و شجاع پیامبر بود.
یکی از اسناد تاریخی در این مورد می گوید:
»و کانت من احسن النساء جمالاً، و اکملهن عقلاً، و اتمهن رأیاً، و أکثرهن عفةً و دیناً و حیاءً و مروةً و مالاً…» (1)
خدیجه علیهاالسلام، در زیبایی ظاهر و باطن، زیباترین زن روزگارش بود و از نظر خرد و اندیشه، خردمندترین و اندیشمندترین آنان. او در پاک روشی و پاک منشی، دین باوری و خداجویی، وقار و حیا و عزت و آزادگی و آراسته ترین ها بود و در ثروت و امکانات، ثروتمندترین آنان به شمار می رفت.
1) ریاحین الشریعة / ج 2 / ص 204.
