از رشته های ارزشمند علمی

دانش تعبیر خواب و تفسیر رؤیا، از رشته های ارزشمند علمی است، که در درجه ی نخست، خدا آن را به پیامبران بزرگ خود الهام فرمود، و در درجه ی دوم به بندگان ژرف نگر و با معنویت و خود ساخته اش در

دانش و پروا (1)

یوسف «صدیق» پس از اوج گرفتن به آن مقام والای معنوی و انسانی، هنگامی که رو به بارگاه خدایش می برد تا سپاس نعمت ها و موهبت ها را بنماید، از جمله می فرماید:

»رب قد آتییتنی من الملک و علمتنی من تأویل الأحادیث فاطر السماوات والأرض أنت ؤلیی فی الدنیا والاخرة توفنی مسلماً و ألحقتنی بالصالحین.» (2)

پروردگارا، تو هستی که به من بهره ای بزرگ از فرمانروایی ارزانی داشتی و از دانش تعبیر خواب ها به من آموختی، ای پدید آورنده ی آسمان ها و زمین! تنها تو هستی که در این جهان و جهان دیگر سر رشته دار و سرپرست من می باشی؛ مرا حق گرا و مسلمان از دنیا بر و مرا به شایستگان پیوند ده!

—

جالب است که تاریخ و روایات رسیده نشانگر آن است که بانوی خردمند حجاز در این رشته ی حساس علمی و معنوی صاحب نظر بود؛ به گونه ای که پیامبر گرامی پیش از بعثت و در آستانه ی برانگیختگی خویش، تعبیر خواب های شگفت انگیز و تفسیر رؤیاهای رحمانی و دارای پیام خود را با او در میان می نهاد، و آن بانوی بزرگ نیز افزون بر

تحلیل و تأویل و تفسیر آن ها، گاه با عموی دانشمندش «ورقه» ـ که کشیشی به نام و پارسایی درست اندیش بود ـ به گفت و گو می نشست؛ برای نمونه:

1. «علامه ی مجلسی» آورده است که: پیامبر در آغازین مراحل راسالت و دریافت پیام خدا، در آینه ی رؤیا حقایقی را دریافت می داشت و چیزهایی را می دید که از آینده پیام می داد، و آن ها را با بانوی دانش و کمال برای تفسیر و تأویل در میان می نهاد، و او ضمن تفسیر آن ها، به پیامبر نوید می داد که:

»ابشر فان الله لایصنع بک الا خیراً…؛» (3)

مژده ات باد، چرا که خدا جز به خیر و نیکی برای تو نمی خواهد و پیش نمی آورد.

تعبیرهای خدیجه در پاسخ پیامبر و تفسیر خواب های آن حضرت، که گاه پس از شنیدن دقیق خواب پیامبر می گفت: «ابشر» و گاه می فرمود: «هذا خیر فابشر» و بدین سان به او نوید اوج رشد و معنویت را می داد، نشانگر آگاهی او از تأویل خواب هاست، وگرنه نمی تواند این گونه به پیامبر پاسخ دهد.

1) گفتنی است که این رشته ی مهم علمی نیز بسان هر رشته ای، به خرافات آلوده شده و مورد بهره برداری های فریبکارانه قرار گرفته است، که ربطی به اصل بحث ندارد.

2) یوسف / 101.

3) الأنوار الساطعة من الغراء الطاهرة / ص 324.